Alsof er een UFO was geland in het centrum van stad. Dat is hoe veel Rotterdammers de komst van Depot Boijmans van Beuningen hebben ervaren. Het spectaculaire spiegelgebouw, met een heus berkenbos op het dak, is het eerste publiek toegankelijk kunstdepot ter wereld. Als bezoeker krijg je hier de kans om een blik te werpen op het werk achter de schermen van een museum. 

Redactie: Natasja Admiraal

Wie het metershoge, spiegelende Depot in hartje Rotterdam betreedt, heeft even het gevoel zich op verboden terrein te wanen. Want wanneer krijg je nu de kans rond te struinen door een museumdepot dat tot de nok gevuld is met kunstschatten? Museum Boijmans Van Beuningen zelf is al vier jaar gesloten voor publiek. Het heropent naar verwachting pas eind 2028, na een grootscheepse verbouwing. Tot die tijd is een bezoek aan het Depot, waar de volledige museumcollectie is opgeslagen, een goed alternatief. Het gebouw – door Rotterdammers gekscherend De Pot, bloempot, spiegelei of ‘de nieuwe Kuip’ genoemd – bestaat uit een begane grond, zes verdiepingen en een dak met paviljoen. Het herbergt ruim 150.000 kunstvoorwerpen, die samen zeven eeuwen kunst vertegenwoordigen.

Zigzagtrappen 
Architectenbureau MVRDV koos bij het ontwerp van het Depot niet zomaar voor een spiegelende gevel. Het gebouw is hierdoor transparant en gaat op in zijn omgeving, het Museumpark. Ontwerper Winy Maas beloofde het museum dan ook ‘geen gebouw, maar een landschap’. Verwacht binnen niet de ervaring van een tentoonstelling: het is immers een depot, géén museum. Je kunt het eerder omschrijven als een modern ingericht ‘rariteitenkabinet’ waar je ogen tekort komt. Een vaste route door het gebouw is er niet. Laat je via de schuine, stalen zigzagtrappen (niet geschikt voor mensen met hoogtevrees!) meevoeren naar boven, steeds hoger in het gebouw. Of maak gebruik van de lift, die op elke verdieping stopt. Een andere optie is om eerst naar boven te gaan en langzaam af te dalen.

Duizelingwekkend
Het is ook mogelijk om een rondleiding met een gids te volgen door het Depot. Tijdens deze tour door het gebouw kom je meer te weten over het verzamelen en conserveren van kunstvoorwerpen. Al kan het juist ook fijn zijn om eigen gelegenheid door het duizelingwekkende, hypermoderne gebouw te dwalen, dat qua architectuur een bezienswaardigheid is. Onderweg kun je genieten van het kijkdepot. Glazen ramen en schaars verlichte doorkijkjes bieden zicht op een klein deel van de werken in het depot, helder gegroepeerd. Van klassieke schilderijen tot moderne kunst en modeontwerpen. In sommige ruimtes zie je de restaurateurs aan het werk. De app van het depot is handig voor wie meer verdieping zoekt – en dit levert bij thuiskomst een mooi naslagwerk op.

Het dak op
Een attractie an sich is de waaierige daktuin en het aantrekkelijk ingerichte restaurant Renilde op de bovenste verdieping. Wie geen behoefte voelt om de collectie te verkennen, kan met de snellift naar het dakterras. Buiten de openingstijden van het Depot is de daktuin gratis te bezoeken, tijdens de openingsuren alleen op vertoon van een entreeticket. Vanaf deze hoogte heb je een fraai 360 graden-uitzicht op de skyline van Rotterdam. In de verte zie je de Erasmusbrug liggen en ver beneden klinken de geluiden van de stad. Berken, dennen en grassen vormen het ‘bos’ op het dak van het kunstdepot. Niet in potten, maar met hun wortels in de grond. Hiervoor zijn de bomen jarenlang voorbereid. Hoge bomen vangen letterlijk veel wind, het moesten dus bomen zijn die goed tegen flinke windvlagen bestand zijn. 

Machinekamer
Boijmans omschrijft het Depot, dat in november 2021 werd geopend door koning Willem-Alexander, als de ‘machinekamer van het museum’. Het is de werkplaats van de conservator. Hier worden kunstwerken onderzocht, gerestaureerd en gedocumenteerd, of klaargemaakt en ingepakt om op transport te gaan. Jaarlijks gaan er zo’n 500 kunstwerken uit de collectie de wereld over als bruikleen voor internationale tentoonstellingen. Het collectiegebouw is, kortom, het hart van de logistiek van het museum. Wanneer je meegaat met een gids mag je tijdens je bezoek ook een depotruimte betreden. Elk depotcompartiment is voorzien van een speciaal klimaat om de kunstcollectie in optimale conditie te houden. In totaal zijn er vijf verschillende klimaten die zijn afgestemd op kunstwerken van verschillende materialen. 

Kijkje in de keuken
‘In het depot wordt de bezoeker uitgenodigd om zich op verschillende manieren te verdiepen in wat verzamelen is’, aldus Sandra Kisters, hoofd collectie en onderzoek bij Boijmans Van Beuningen. ‘En om zich actief te verhouden tot de collectie en de eigen kennis over het verzamelen van (kunst)objecten met het museum te delen.’ Uniek aan het depot is dat je een  glimp krijgt van alle werkzaamheden die komen kijken bij het beheer en onderhoud van een kunstcollectie. Dat maakt een bezoek aan het collectiebouw heel anders dan een bezoek aan een kunsttentoonstelling – en zeker geen ‘vervanging van’. Het gebouw is overweldigend, ook zonder je in de getoonde kunstwerken te verdiepen. Wie de spiegelende bol verlaat, weet één ding zeker: het verzamelen van kunst is een kunst op zich.