In ‘de Oerprovincie van Nederland’ waar op de Hondsrug verleden, heden en toekomst samenkomen, is één van de oudste aardewerkfabrieken van Europa te vinden: Royal Goedewaagen. Al het aardewerk wordt hier, van het ontwerp tot het eindproduct, volgens eeuwenoude traditie vervaardigd. Van schitterend servies tot mooie miniaturen: alles is 100% Nederlands. 

Redactie: Marije Smit

Fotografie: Royal Goedewaagen

Royal Goedewaagen is niet alleen één van de oudste keramiekfabrieken van Europa, het is ook de enige in Nederland die elke stap van het productieproces nog steeds in eigen fabriek uitvoert, vertelt Pauline Spin, Managing Director Royal Goedewaagen trots. In het Drentse Nieuw-Buinen (op de grens naar de provincie Groningen) toont zij dat het vervaardigen van keramiek een ambachtelijke kunst is. ‘Onze rijke historie gaat terug tot het jaar 1610.’

Ambachtelijk en modern
Natuurlijk is Royal Goedewaagen trouw aan de traditie van ambachtelijk keramiek, maar combineert dat tegenwoordig met moderne productietechnologie. ‘Door de jaren, decennia of zelfs eeuwen heen is er natuurlijk een hoop veranderd’, stelt Pauline. ‘Denk aan andere stookprocessen, veranderende grondstoffen en nieuwe werkwijzen. Hier hebben we altijd op geanticipeerd en maken we nog steeds dagelijks unieke en hoogwaardige keramische producten. Tegelijkertijd is er veel hetzelfde gebleven. Bij ons gaat ieder product door minstens 20 paar handen voor het de fabriek verlaat.’ 

Liefdevol handwerk
Het proces start bij de mallenmaker die voor de eigen Royal Goedewaagen collecties ontwikkelt of dat in opdracht van de klant doet. Er wordt meestal vanaf de tekening of in geval van een miniatuur vanaf een 3D-model gewerkt. Pauline: ‘De mallenmaker maakt de moedermal. Deze mal is bij ons heilig en blijft ons eigendom of dat van de klant. Op basis daarvan worden giet- of persmallen gemaakt. In het productieproces gaat de gietmal naar de gietbaan waar er vloeibare klei in wordt gegoten. Daarna wordt – na een bepaalde sta-tijd - de overtollige klei eruit gegoten. Vervolgens wordt het stuk na een periode drogen op de baan gelost uit de mal en gaat het naar de droogkamers. Allemaal liefdevol handwerk. Vervolgens wordt de stukken handmatig op karren gezet en naar de nabewerking gebracht waar ieder product wordt nagekeken. De gietnaadjes worden weggewerkt, randjes weggekrast en de onderkant wordt netjes gesponst. Het product moet 100% in orde zijn voor het naar de oven kan waar het tot biscuit gestookt wordt.’ 

KLM-huisjes
Een team van ervaren keramisten decoreert in het atelier elk stuk met de hand en op de glazuurafdeling worden de producten handmatig van een glazuurlaag voorzien, legt Pauline het proces verder uit. ‘Bij vazen wordt de binnenkant ingelooid om het product waterdicht te maken.’ Dat inlooien wordt ook gedaan bij miniaturen, zoals bijvoorbeeld bij de bekende KLM-huisjes. De eerste Delfts blauwe KLM-huisjes (nr. 1 t/m nr. 75) kwamen 30 jaar lang (van 1965 tot 1995) uit de fabriek van Royal Goedewaagen. ‘Wij zijn de meesters van de miniaturen en vervaardigen hiervoor alles in huis. We hebben voor opdrachtgevers van over de hele wereld al meer dan vierhonderd verschillende Delfts blauwe en polychrome miniaturen gemaakt. Denk aan de brouwerij van Heineken, het Vredespaleis, hotel The Grand en de vloot van Holland America Line.’

Geheim recept
Ieder artikel krijgt een malnummer om de afkomst weer te geven. Aan de onderzijde is bij een unieke oplage ook de nummering te vinden. Wordt er handgeschilderd, dan staan naast het jaarteken de initialen van de schilder onderop. ‘Traditionele ambachtelijke technieken worden in house doorgegeven aan nieuwe generaties. Wij zetten in op vakmanschap en lokale werkgelegenheid’, aldus Pauline. Voor Royal Goedewaagen zijn duurzaamheid en lokale productie belangrijke pijlers en zodoende wordt er met lokaal geproduceerde grondstoffen gewerkt. ‘De exacte samenstelling van onze klei is natuurlijk een geheim recept, maar de meeste grondstoffen komen gewoon uit Nederland.’

Oud en nieuw
Bij Royal Goedewaagen eren ze het goede van vroeger en tegelijkertijd geven ze producten een eigentijdse uitstraling. In de recent gelanceerde Heritage collectie is dat ook weer terug te zien. Voor dit tijdloze servies is er gebruik gemaakt van authentieke moedermallen die al decennialang in de fabriek opgeslagen lagen. Door gebruik te maken van traditionele én recente kleurtinten is er een bijzonder basisservies ontstaan. Pauline: ‘Om de decembermaand extra feestelijk te maken, produceren we rond deze tijd van het jaar ook enkele producten met echt gouden details. Zoals de kandelaars in de Heritage collectie.’ Zo herleeft een oude serviescollectie. Helemaal nieuw is de lancering van de Shapes scented candles waarover Pauline gepassioneerd vertelt: ‘Dit is een bijzondere samenwerking tussen drie Nederlandse bedrijven. Drie vrouwen bundelen hun krachten om een unieke serie geurkaarsen te maken. Het ontwerp van designer Edith Beurskens wordt in keramiek geproduceerd bij Royal Goedewaagen en voorzien van de beste kaars door L’aimé, het bedrijf van Cloé Kersten. 100% gemaakt in Nederland en daar zijn we trots op.’ 

Het mag duidelijk zijn: Royal Goedewaagen blijft zich inzetten voor het creëren van unieke en authentieke keramische producten die de tand des tijds doorstaan.

Museum
Naast de aardewerkfabriek bevindt zich het museum van Stichting Keramisch Museum Goedewaagen. De collectie bestaat uit zo'n 800 voorwerpen; van Goudse pijp tot miniatuurhuisje en van sieraardewerk tot serviesgoed. Het museum vertelt het verhaal over de Nederlandse aardewerkproductie vanaf 1880.

 

Royal Goedewaagen

Glaslaan 29a

9521 GG Nieuw-Buinen

www.royalgoedewaagen.com/nl/